Ιστορικές διαδρομές για την 28η Οκτωβρίου, με αφορμή την ημέρα επετείου για το “ΟΧΙ”. Είναι μια ημέρα γιορτής αλλά και μια ημέρα μνήμης. Η τέλεια αφορμή για να φρεσκάρουμε τη μνήμη μας, να ανανεώσουμε τη γνώση μας, να προβληματιστούμε και να αποδώσουμε έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτούς που θυσιάστηκαν για τη δική μας ελευθερία. Είναι η ιδανική ευκαιρία για να γνωρίσουμε περιοχές της χώρας μας που συνδέθηκαν με την ιστορική αυτή περίοδο της κατοχής. Με αφορμή την επέτειο της 28η Οκτωβρίου και του ιστορικού ΌΧΙ, θα σας παρουσιάσουμε 4 ιστορικούς τόπους – περιηγήσεις της χώρας μας, που έχουν συνδεθεί με την περίοδο του β’ παγκοσμίου πολέμου.
Ρούπελ (6 Απριλίου 1941)
Το Ρούπελ είναι οχυρωματικό έργο στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Εκεί δόθηκε ηρωική μάχη για την αναχαίτηση των ναζιστικών δυνάμεων που προσπαθούσαν να εισβάλουν στη χώρα το 1941. Το οχυρό κτίστηκε από τον Μεταξά γι’ αυτό και είναι γνωστό ως γραμμή Μεταξά. Έχει συνολικό ανάπτυγμα καταφυγίων 1.849 μέτρα και μήκος στοών 4.251 μέτρα. Η μάχη για την κατάληψη του οχυρού διήρκησε 3 ημέρες, από τις 6 έως τις 9 Απριλίου του 1941 και έληξε με νίκη των Γερμανών. Πλήρωσαν τη νίκη τους αυτή με βαρύ τίμημα καθώς είχαν τεράστιες απώλειες αναλογικά με τις δυνάμεις τους αλλά και τις δυνάμεις των αμυνομένων Ελλήνων. Η μάχη στο Ρούπελ είναι από εκείνες της στιγμές της ιστορίας μας, που μας γεμίζουν υπερηφάνεια και ηρωισμό.
Τι να δείτε στο Ρούπελ
Στο κοινό δεν είναι διαθέσιμη η πρόσβαση σε όλες τις στοές του οχυρού. Τα κυριότερα επισκέψιμα σημεία είναι:
Το επιβλητικό μνημείο για τους νεκρούς που έπεσαν ηρωικά στη διάρκεια της “Μάχης των Οχυρών”. Βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του λόφου “Προφήτης Ηλίας”.
Η κεντρική στοά που κατά τον Β΄ Π.Π. στέγαζε τον Σταθμό Διοικήσεως που ήταν και η έδρα του διοικητή Γεωργιου Δουράτσου. Πρόκειται ουσιαστικά για την “καρδιά” του οχυρού.
Το μουσείο όπου θα συναντήσετε στολές, σημαίες, οπλισμός (περίστροφα, τυφέκια, αραβίδες κ.α.) του ελληνικού και γερμανικού στρατού κατά τον Β΄Π.Π. καθώς και ένα από τα δύο αντιαρματικά πυροβόλα SCODA που διέθετε η φρουρά του οχυρού το 1941.
Λοιπές προτάσεις
Για επίσκεψη στον χώρο του οχυρού, ώρες για το κοινό και λεπτομέρειες δείτε εδώ. Η ξενάγηση σας μπορεί να συνδυαστεί με μία εκδρομή στην λίμνη Κερκίνη και στα γύρω από αυτή χωριά.
Γέφυρα Γοργοποτάμου (25 Νοεμβρίου 1942)
Η γέφυρα του Γοργοποτάμου ενώνει τον Μπράλο με τη Λαμία και η ανατίναξή της αποτελεί κορυφαία πράξη αντίστασης στον αγώνα κατά της ναζιστικής κατοχής. Επίσης είναι πολύ σημαντική στιγμή καθώς, αντιμαχόμενες πλευρές (ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ) συνεργάστηκαν, υπό την καθοδήγηση και οργάνωση των Βρετανών, απέναντι στον κοινό εχθρό.
Η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε την 25η Νοεμβρίου 1942, το βράδυ. Σε αυτή συμμετείχαν 86 αντάρτες του ΕΛΑΣ, 52 του ΕΔΕΣ και 12 Βρετανοί κομάντος. Η γέφυρα φυλασσόταν από 100 Ιταλούς και 3 Γερμανούς στρατιώτες. Το σχέδιο προέβλεπε την εξουδετέρωση ή την παρενόχληση της φρουράς από τους αντάρτες, την ώρα που οι κομάντος θα τοποθετούσαν τα εκρηκτικά για την ανατίναξη της γέφυρας. Τα ξημερώματα η επιχείρηση είχε στεφτεί με επιτυχία, ανατινάζοντας την γέφυρα και βγάζοντάς την εκτός λειτουργίας. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου είχε μεγάλη σημασία στην ψυχολογία των αγωνιζομένων Ελλήνων, το επιχειρησιακό της όμως αντίκτυπο δεν ήταν μεγάλο, εξαιτίας της καθυστέρησης στην υλοποίηση του σχεδίου.
Τι να δείτε
Στην γέφυρα θα βρείτε το μνημείο μνήμης όπου κάθε χρόνο πραγματοποιούνται εκδηλώσεις.
Η γέφυρα ανακατασκευάστηκε το 1948. Έχει μήκος 211 μέτρα και ύψος 30 μέτρα.
Καλάβρυτα (13 Δεκεμβρίου 1943)
Τα Καλάβρυτα είναι μικρή ορεινή κωμόπολη του Νομού Αχαΐας, 90 χιλιόμετρα από την πόλη της Πάτρας. Εκεί στις 13 Δεκεμβρίου 1943, η γερμανική 17η Μεραρχία Καταδρομών προχώρησε στην εκτέλεση του ανδρικού πληθυσμού και την ολική καταστροφή των Καλαβρύτων. Οι Γερμανοί αφού συγκέντρωσαν στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού σχολείου τους κατοίκους, διαχώρισαν τους άνδρες από τα γυναικόπαιδα και τους υπερήλικες. Κράτησαν εντός του σχολείου τις γυναίκες, τα παιδία και τους ηλικιωμένους. Όλους τους άνδρες άνω των 13 ετών τους οδήγησαν στην “Ράχη του Καππή” στις παρυφές των Καλαβρύτων. Η τοποθεσία δεν είναι καθόλου τυχαία αφού λόγω της αμφιθεατρικής της διάταξης δεν θα μπορούσε κανένας να αποδράσει από τα πυρά. Εκεί οι Γερμανοί τους εκτέλεσαν με συνεχείς ριπές πολυβόλων. Εκτιμάται ότι σκοτώθηκαν περίπου 500 (υπάρχουν άλλες αναφορές που λένε ακόμα για 800 θύματα). Λέγεται μάλιστα ότι κατάφεραν να ξεφύγουν από τον θάνατο 13 άτομα. Στη συνέχεια το σύνολο του χωριού πυρπολήθηκε.
Τι να δείτε
Δημοτικό μουσείο Καλαβρυτινού ολοκαυτώματος, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και είναι στεγασμένο στον χώρο του σχολείου. Κατά την άποψη μας, ένα από τα καλύτερα μουσεία μνήμης της περιόδου και των φρικαλεοτήτων που διαπράχθηκαν. Περισσότερες πληροφορίες για το μουσείο μπορείτε να βρείτε εδώ.
Τόπος θυσίας Καλαβρύτων, σημείο στο οποίο εκτελέστηκαν οι κάτοικοι του χωριού. Εκεί θα βρείτε επιτύμβια στήλη με όλα τα θύματα της σφαγής και μνημείο αφιερωμένο στη θυσία τους.
Λοιπές προτάσεις
Στην περιοχή υπάρχει πλήθος με αξιοθέατα για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε το άρθρο μας με την εκδρομή μας στο Καλάβρυτα.
Αθήνα (1941 – 1944)
Το ιστορικό αποτύπωμα της ναζιστικής κατοχής στην Αθήνα είναι έντονο. Οι τόποι θυσίας και αγώνα στην πρωτεύουσα της χώρας είναι πολλοί. Εμείς σας προτείνουμε έναν από αυτούς, ο οποίος είναι αφιερωμένος στην ιστορική αυτή περίοδο. Ο χώρος αυτός μνήμης δεν είναι άλλος από το πρώην μέγαρο της Εθνικής Ασφαλιστικής στην πλατεία Κοραή (Κοραή 4), στο κέντρο της πόλης. Εκεί το 1941, εγκαταστάθηκαν διάφορες υπηρεσίες των στρατευμάτων κατοχής. Τα υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγιο μετατράπηκαν σε φυλακές. Στους χώρους αυτούς κρατήθηκαν πολλοί συμπατριώτες μας, ακόμα και παιδιά 14 ετών. Το 1991 ο χώρος κηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Τα κρατητήρια αναστηλώθηκαν και σήμερα βρίσκεται ένας χώρος ιστορικής σημασίας. Μηνύματα κρατουμένων στις μεταλλικές πόρτες, στους τοίχους, στα παράθυρα… περιμένουν για να επαναφέρουν την ιστορική μας μνήμη για τα δείνα της περιόδου 1941 – 1944. Λεπτομέρειες για τον χώρο θα βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα του μουσείου, πατώντας εδώ.
“Λαοί οι οποίοι δεν θυμούνται την Ιστορία τους είναι υποχρεωμένοι να την ξαναζήσουν“. Η 28η Οκτωβρίου και η επέτειος του ΟΧΙ είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για όλους μας να προβληματιστούμε, να μελετήσουμε την ιστορία μας, να αποδώσουμε έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτούς που θυσιάστηκαν για την δική μας ελευθερία. 4 διαφορετικοί τόποι, 4 διαφορετικές περίοδοι της ναζιστικής κατοχής στην Ελλάδα. Καλές σας ιστορικές διαδρομές!
